Afasie is een taalstoornis als gevolg van niet-aangeboren hersenletsel. Voor mensen zonder hersenletsel is het vergelijkbaar met je in een land bevinden waar je de taal niet volledig beheerst. Mensen met afasie ervaren dit dagelijks: zij hebben moeite met het begrijpen en/of gebruiken van taal. In dit artikel delen we praktische communicatietips om beter om te gaan en te communiceren met afasie, zowel voor mensen met afasie zelf als voor hun naasten.
Praktische communicatietips voor mensen met afasie
Om effectief te communiceren met iemand met afasie, is het belangrijk om jezelf in hun situatie te verplaatsen. Denk aan wat jij prettig zou vinden als je in het buitenland bent en de taal niet volledig beheerst: langzaam spreken, vooraf weten waar het gesprek over zal gaan, en gebruikmaken van visuele communicatie, zoals iets tekenen of aanwijzen. Deze aanpak helpt om beter te begrijpen wat een ander bedoelt. In de praktijk kunnen de volgende communicatietips ook helpen voor mensen met afasie:
- Zorg voor een rustige omgeving. Achtergrondgeluiden, zoals van radio of televisie, kunnen storend zijn.
- Maak oogcontact en neem de tijd voor het gesprek.
- Spreek zoveel mogelijk in korte eenvoudige zinnen en benadruk de belangrijkste woorden uit de zin (trefwoorden) door ze op te schrijven. Maak eventueel een eenvoudige tekening van het onderwerp of een situatie. Dit helpt de persoon met afasie om je boodschap te begrijpen en later te onthouden. Bovendien kan deze persoon het geschrevene of getekende later gebruiken om aan een ander te vertellen wat er besproken is.
- Controleer altijd of de boodschap is begrepen en herhaal eventueel het besprokene aan de hand van wat je opgeschreven hebt.
- Stimuleer iemand met afasie “te praten met handen en voeten”. Het helpt ook als je zelf gebaren maakt of aanwijst waarover je praat. Je kunt hierbij gebruikmaken van “het gespreksboek”.
- Zorg voor structuur in een gesprek en stel eenvoudige vragen. Vraag eerst over wie/wat het gesprek gaat, daarna wat er gebeurd is en dan pas verdere details zoals waar of wanneer iets gebeurd is.
Aanvullende tips voor communicatie bij afasie
Met deze praktische communicatietips zal het communiceren met mensen met afasie verbeteren. Als je aanvullende hulpmiddelen wilt raadplegen, kun je meer informatie en tips vinden in onze brochure “Richtlijnen voor de communicatie”. Hierin vind je uitgebreide richtlijnen voor communicatie met afasie. Zo leer je dat het handig kan zijn om bij het communiceren gebruik te maken van hulpmiddelen als foto’s, woordenlijstjes, het gespreksboek of apps die zijn ontwikkeld voor het vergemakkelijken van communicatie. Een waardevolle tip is ook het maken van een “communicatieschrift”. Een communicatieschrift kan dienen als hulpmiddel waarin gesprekspartners notities of tekeningen maken van wat er besproken is. Dit biedt de persoon met afasie een geheugensteuntje voor toekomstige gesprekken. Al bekende zaken kunnen hierin worden genoteerd, zodat ze tijdens gesprekken eenvoudig kunnen worden opgezocht en aangewezen.
Geef de communicatie nooit op
Zowel de communicatietips uit dit artikel als de brochure zijn bedoeld om de communicatie met mensen met afasie beter te laten verlopen. Hoewel deze hulpmiddelen geen garantie bieden voor een gesprek zoals voor de afasie, helpen ze wel om elkaar beter te begrijpen. Wanneer jullie er niet uitkomen, is het soms beter om het onderwerp te laten rusten en er later op terug te komen; misschien lukt het dan wel. Wat er ook gebeurt: geef nooit op. Communicatie is van levensbelang, ook voor mensen met afasie. Met geduld, begrip en deze tips kun je samen een manier vinden om te blijven communiceren en elkaar beter te begrijpen, ondanks de afasie.
