Voor mensen met NAH is overprikkeling een veelvoorkomende klacht. Dit hangt vaak samen met andere uitdagingen. In de Masterclass Overprikkeling en Energie van zaterdag 15 juni jl. vertelde Ronne de Jong over verschillende systemen die invloed kunnen hebben op overprikkeling. Als ergotherapeut werkt Ronne met mensen die gevoelig zijn voor prikkels, vermoeidheid ervaren of cognitieve klachten hebben. Ronne is altijd bezig met het ontwikkelen van nieuwe manieren om deze moeilijke thema’s uit te leggen. Vandaag richt hij zich tot ons, leden en belangstellenden van Hersentsenletsel.nl regio Utrecht.
Gedicht ‘NAH’
Zoals vaak bij onze bijeenkomsten in onze regio leest Kees Ruizendaal een gedicht voor en op verzoek laat ik het hieronder volgen. Het gedicht is van de hand van Inge de Kroon van Rooij
Prikkels Prikkels Prikkels
Beweging Licht Geluid.
Altijd steeds en overal
Nooit staan ze even uit.
O wat was ik graag weer mijn oude ik.
Mijn energieke leven, zonder al die last van prik.
Nu is mijn batterij NA-H-genoeg altijd leeg.
Ik vond het echt veel leuker de tijd voor ik dit kreeg.
Ik wilde dat ik het kon pakken.
Dan deed ik er een strikje om en stuurde het terug.
Of ik wenste dat ik een egeltje was:
Lekker alle prikkels geordend op mijn rug.
Inventarisatie
Ronne introduceert zijn vak: ergonomie in relatie tot NAH. Belangrijke aandachtsgebieden zijn energie, prikkels, cognitie. In de ergotherapie komen deze terreinen terug, maar nu in praktische zin. Hoe beheer je je energie als belangrijk voorbeeld.
Ronne bouwt zijn verhaal op langs drie kernpunten. De eerste is inventarisatie. Hij gaat met mensen in de zaal in gesprek. Hoe ervaren jullie overprikkeling? Er volgen veel reacties, die Ronne wat verder uitdiept en noteert op een ouderwets schoolbord met krijt. Om een indruk te geven, neem ik enkele van die aantekeningen hier over:
- Overprikkeling door geluid en als gevolg stress;
- Vreemde omgeving
- Wattekop
- Regie over eigen agenda
- Somberheid i.c.m. energie
- Door blijven gaan
- Koken, eten en dan stort ik in.
Het is en greep uit een ‘rijk pallet aan overprikkeling’.
Inzicht
Wat is hier in het spel? Het tweede hoofdstuk uit zijn verhaal. En hoe kunnen we daarvan leren? Ronne reikt aan de hand van enkele modellen ons inzichten aan die ons verder kunnen helpen. In het slotdeel van zijn verhaal zet hij ons in kleine groepjes aan het werk. Wij gaan dan op zoek naar praktische oplossingen die kunnen werken en die natuurlijk van persoon topt persoon verschillen.
Energie
Terug naar de inzichten. Ons brein weegt zo ongeveer een kilo, maar is een echte energieslurper. 20% tot 30% van onze energie gaat naar ons brein. In geval van NAH kan het zijn dat prikkelverwerking nog veel meer energie vraagt…..én er is minder energie. De grenzen van oververmoeidheid en overprikkeling komen hierdoor veel eerder in zicht. Het wordt nu overleven. En dan komt Ronne met een prachtig voorbeeld. Als de energie in het ziekenhuis wegvalt wordt er direct overgeschakeld op een noodaggregaat. Dat is mooi, maar het betekent ook dat niet alle functies van het ziekenhuis nu nog bediend kunnen worden. En het kan één keer gebeuren, maar wat als deze energievoorziening heel vaak uitvalt? Dan wordt het een chaos in het ziekenhuis.
Energie en cognitie
Hiernaast een piramide, die laat zien hoe onze cognitieve functies: aandacht, geheugen en planning rusten op de basis energie en prikkelverwerking. Energie-uitval belemmert onze cognitie. Het kan ook zijn dat emoties hier een – belemmerende – rol spelen. Hieruit blijkt dat overprikkeling je de ruimte kan ontnemen om goed te reageren.
Evenwicht
Bij overprikkeling heeft je lichaam de neiging om vol gas te geven (linkerzijde model). Dat vol gas geven verslechtert de belangrijke werking op je lichaamsgevoel. Stresshormonen dienen zich aan en die hebben een ongunstige invloed op je slaap. En – wat geen onbekende boodschap is – evenwicht en energie bevorderen juist een goede slaap en een goede slaap geeft het uitzicht op een goede dag. Mooi gezegd. De kunst blijft natuurlijk om hier op alerte en consequente wijze je weg in te vinden.
Tot slot
Dit artikel geeft een indruk van een arbeidzame ochtend. Het lijkt in de bedoeling te liggen dat Ronne dit verhaal nog eens gaat houden in Amersfoort en in Almere en wellicht op nog meer plaatsen. Uiteindelijk moet de masterclass zijn definitieve vorm vinden. De bijeenkomst in Amersfoort (op een maandagavond) wordt aangekondigd via onze website www.hersenletsel.nl/utrecht
Het mailadres van Ronne is ronnedejong@ergo-doen.nl
Hans Beuk, secretaris regiobestuur Hersenletsel.nl
